Z inicjatywy Konwencji Ramsarskiej obchodzimy w tym roku 21 rocznicę uchwalenia Dnia Mokradeł. Konwencja Ramsarska to międzynarodowe porozumienie, którego celem jest ochrona i utrzymanie w niezmienionym stanie obszarów określanych jako wodno-błotne. Misją Konwencji jest ochrona i mądre użytkowanie wszystkich obszarów wodno-błotnych poprzez działania lokalne i krajowe oraz współpracę międzynarodową , jako wkład w osiągnięcie  zrównoważonego rozwoju na całym świecie. W Polsce mamy 19 obszarów przyrody chronionej , łącznie 156 tys .ha wpisanych na listę Konwencji Ramsarskiej.

   Jako społeczeństwo coraz wyraźniej zdajemy sobie sprawę z zagrożeń wypływających z faktu, że zanikają nasze bagienne i podmokłe łąki, torfowiska, jeziora i inne zbiorniki wodne  . Wiadomo  już, że istnienie tych naturalnych zbiorników wody daje niewymierne ekonomicznie korzyści w postaci utrzymywania zasobów wody, regulowania klimatu i zapewnienia bytu licznym gatunkom roślin i zwierząt, czyli naszej rodzimej bioróżnorodności. Jednocześnie nie wszyscy są przekonani co do konieczności zachowania mokradeł oraz zapewnienia niezbędnych dla ich przetrwania warunków wodnych. Celem projektu ,, Mokradła,,  do którego przystąpiliśmy w tym roku  jest poszerzanie świadomości społeczeństwa na temat konieczności ich ochrony .  Jest to kolejny projekt fundacji ,, Ziemia i Ludzie,,  w którym  uczestniczy  Stowarzyszenie ,,Radość Trzeciego Wieku,, .                   

Dnia  27 kwietnia odbył się czwartkowy wykład na temat bagien i konieczności ich ochrony ,    a dnia 15 maja   40- osobowa grupa naszych słuchaczy zebrała się w Zielonym Domku by na warsztatach współorganizowanych  z Fundacją wykonać budki lęgowe dla owadów i wysłuchać przy herbatce prelekcji na temat roli owadów w życiu naszej planety.  Kolejna 40-osobowa grupa zawiozła  tydzień później wykonane budki  do rezerwatu bagiennego  ,, Całowanie,,  .  Ta wycieczka na pewno zapisze się miło w naszej pamięci, gdyż krajobraz przepiękny / zwłaszcza z wieży widokowej /, a pogoda i wygodne , drewniane kładki nad bagnami przyjazne spacerom. A teraz kilka zdań o samym rezerwacie:

Bagno Całowanie – jeden z największych kompleksów torfowisk niskich na Mazowszu o powierzchni 1200 ha^[1], położony na terenie Mazowieckiego Parku Krajobrazowego, na południowy wschód od Warszawy, w dolinie Wisły.

Obszar torfowiska rozciąga się na długości 15 km, osiągając szerokość ok. 3 km. Ciągnie się od miejscowości Osieck na południu, do leśniczówki Torfy na północy, mieszczącej się na terenie Karczewa. Obszar szczególnie cenny przyrodniczo jako ostoja dla zagrożonych gatunków ptaków, a także siedlisko cennej roślinności. Charakterystyczny element stanowi łańcuch kilkunastu wydm, osiągających wysokość dochodzącą do kilku metrów, z których największa, to Pękatka. Lasy zajmują niecałe 40% powierzchni.

Flora i fauna

Torfowiska na bagnie,, Całowanie ,,  sięgają 4 m w głąb , dominują torfy mechowiskowe i drzewne. Zarejestrowano tu blisko 700 gatunków roślin z czego 33 są prawnie chronione

Występują tu mechowiska, turzycowiska, a także zarośla łozy. Torfowisko przecina biegnący południkowo pas piaszczystych wyniesień z bardzo silnie zróżnicowaną szatą roślinną, w tym ciepłolubnymi murawami, sasanką łąkową, tymotką Boehmera i  przetacznikiem  kłosowym Na wilgotnych łąkach trzęślicowych występują tak rzadkie gatunki jak: kosaciec syberyjski, goździk pyszny, kukułka krwista

oraz goryczka wąskolistna. Z kolei na torfowiskach niskich rośnie zagrożona wyginięciem i włączona do Polskiej Czerwonej Księgi Roślin brzoza niska  gatunek reliktowy.

Jest to ważna ostoja ptaków, m.in.: kulika wielkiego, rycyka, krwawodzioba, bekasa kszyka, zagrożonego w skali światowej derkacza, błotniaków: łąkowego i stawowego, trzmielojada, bączka, podróżniczka, żurawia, bociana czarnego, orlika krzykliwego. Występują tu także: dudek, sowa pójdźka, uszatka błotna oraz srokosz Zarejestrowano tu ponad 145 gatunków ptaków.

Na bagnach można spotkać także bobry i łosie.

Z bezkręgowców na uwagę zasługuje sześć prawnie chronionych gatunków motyli dziennych: czerwończyk fioletek, czerwończyk nieparek, modraszek telejus, modraszek alkon, strzępotek soplaczek i paź żeglarz^.

Ochrona bagna

Zaniechanie użytkowania kośnego oraz wypasu, postępujące odwodnienie, osuszanie gruntów, wydobycie torfu i piasku, kopanie stawów rybnych, dzikie wysypiska śmieci oraz komercyjne wykorzystanie torfowiska mogą doprowadzić do zniszczenia wartości przyrodniczych obszaru, który od lat znany jest przyrodnikom jako ostoja zagrożonych gatunków zwierząt i siedlisko cennej flory Zjawiska te mogą doprowadzić m.in. do zaniku brzozy niskiej, łąk trzęślicowych, stanowisk błotniaka łąkowego i wrażliwych motyli na zmiany w środowisku, m.in. modraszka telejusa i czerwończyka fioletka.

Z drugiej strony jest tu prowadzona kompleksowa ochrona częściowo zdegradowanego mokradła, wykonuje się: odkrzaczenia, budowanie zastawek hamujących odpływ wody, selektywne koszenie z zachowaniem ostoi dla motyli, zrywanie murszu, obserwacje na poletkach eksperymentalnych i monitoring liczebności ptaków

Charakteryzujący się dużym bogactwem przyrodniczym obszar bagna, który stanowi specjalny obszar ochrony siedlisk, objęty jest programem Natura 2000.

Turystyka

Przez Bagno Całowanie przebiega ścieżka przyrodnicza 13 Błota stóp o długości 4,6 km. Ze względu na postępującą dewastację ścieżki, szlak w pewnych okresach roku może być niedostępny na niektórych odcinkach

Archeologia

Na terenie torfowiska znajduje się ważne stanowisko archeologiczne. Na jednej z wydm bagna (Pękatce) odkryto liczne ślady pobytu łowców reniferów z epoki lodowej. Są to najstarsze ślady osadnictwa na Mazowszu, pochodzące sprzed 13 tysięcy lat.

Kontynuacją wycieczki na bagna była wizyta w położonym nieopodal   gospodarstwie pokazowym ,, Lawendowa Siwianka  ,, .  Jak łatwo się domyśleć , mieliśmy tam do czynienia z lawendą w wielu odsłonach , a więc był spacer po lawendowym polu , była lawendowa lemoniada , były lawendowe ciasteczka, przy konsumpcji których wysłuchaliśmy wielu lawendowych ciekawostek. Na zakończenie wszyscy uczestnicy wycieczki mieli możliwość, wykonania własnoręcznie  lawendowych poduszeczek pod głowę. Świetnie się teraz na nich śpi , bo jak wiadomo, lawenda uspokaja. Zwieńczeniem wycieczki było ognisko z kiełbaskami , które co prawda nie smakowały lawendowo ale i tak były pyszne i dodały sił do śpiewów i pląsów na świeżym powietrzu.

   Kolejną wycieczką  jaką zorganizowaliśmy w ramach projektu ,, Mokradła,,  była wyprawa z zaprzyjaźnionymi przedszkolakami na nasze podmiejskie bagno w Pogorzeli.  Dzieci bardzo starannie przygotowały się do tej imprezy, wykonały plakaty z podobiznami ptaków i innych zwierząt zamieszkujących podmokłe tereny. Na miejscu w skupieniu wysłuchały krótkiej pogadanki a potem, przebrane za żabki i bociany hasały radośnie po łące. Był to dla nas przemiły widok. Na zakończenie każdy uczestnik wycieczki, a była to łącznie z dziećmi grupa około 40- to osobowa, dostał ulotkę  z podstawowymi informacjami na temat roli mokradeł w ekosystemie i konieczności ich ochrony, a dzieci obiecały, że przekażą te ulotki rodzicom.

Miłym akcentem był też koncert  p.t. ,, Kołysz nas Ziemio ,,w wykonaniu naszego chóru ,,Śpiewajmy razem,,        i z gościnnym występem młodziutkich artystów z zespołu La Flaka, który poprowadziła Ala Rycielska i Leszek Celej, a któremu oprawę medialną i  scenograficzą  zapewnił Sławek  Ziemicki.  Koncert opowiadał o tym ilu ważnych i przyjemnych rzeczy możemy zostać pozbawieni jeżeli przez nieodpowiedzialne zachowanie doprowadzimy do zmiany klimatu. 

  Na tym zakończyliśmy nasze działania w projekcie ,,Mokradła,, w bieżącym roku szkolnym, ale ponieważ projekt będzie trwał do grudnia b.r. na dalszy ciąg zapraszamy po wakacjach.

Opracowała Alicja Rycielska